De ontdekking van antibiotica in 1928 was een doorbraak in de geneeskunde. Eindelijk konden artsen bacteriële infecties behandelen die voorheen levensgevaarlijk waren. Maar na bijna 100 jaar merken we dat te veel antibiotica ook nadelen hebben. Het verstoort je darmflora en bacteriën kunnen er resistent tegen worden. Steeds meer mensen vragen zich daarom af: wanneer heb ik echt antibiotica nodig? En kan natuurlijke antibiotica ook helpen? In deze blog vertellen we je er alles over!
Wat zijn antibiotica eigenlijk?
Antibiotica zijn medicijnen die bacteriële infecties bestrijden. Ze doden bacteriën of zorgen ervoor dat ze zich niet verder kunnen vermenigvuldigen. Best handig dus als je een bacteriële infectie hebt. Antibiotica krijg je alleen op voorschrift van je arts, en alleen als bacteriën de boosdoener zijn - want tegen virussen werkt het niet.
Natuurlijke antibiotica
De term 'natuurlijke antibiotica' hoor je ook vaak, maar die klopt eigenlijk niet helemaal. Wel heeft de natuur voedingsmiddelen met antibacteriële eigenschappen die bacteriën kunnen remmen en je immuunsysteem ondersteunen. Let op: deze natuurlijke middelen zijn geen vervanging voor voorgeschreven antibiotica. Bij ernstige infecties heb je echt medicijnen nodig.
Wat doet antibiotica met je lichaam?
Antibiotica maakt geen onderscheid tussen 'goede' en 'slechte' bacteriën in je lichaam. Het ruimt álle bacteriën op die gevoelig zijn voor dat specifieke medicijn. Dat betekent dat ook de nuttige bacteriën in je darmen eraan moeten geloven. En juist die goede darmbacteriën zijn belangrijk voor je gezondheid! Daarom kiezen artsen steeds vaker voor antibiotica die alleen de 'boosdoeners' aanpakt.
De meest voorgeschreven antibiotica soorten
Voor verschillende infecties schrijft je arts verschillende soorten antibiotica voor. Bij een blaasontsteking krijg je meestal nitrofurantoïne of trimethoprim, een korte kuur is vaak al genoeg. Voor luchtwegklachten zoals een longontsteking is amoxicilline de meest voorgeschreven soort. Bij een ernstige huidinfectie krijg je vaak flucloxacilline.
Een keelontsteking gaat meestal vanzelf over. Maar bij hevige klachten kan je arts penicilline voorschrijven. Ook bij een ontstoken voorhoofdsholte of een ontstoken wondje kan antibiotica helpen. Bij oorpijn zijn artsen terughoudender, want dat geneest vaak vanzelf.
Hoe snel werkt antibiotica?
Je merkt meestal snel of antibiotica aanslaat. De eerste effecten zie je vaak al binnen 24 tot 48 uur. Bij een blaasontsteking kunnen de klachten binnen een paar dagen verminderen, maar een longontsteking heeft vaak langer nodig om te genezen - soms wel twee weken.
Belangrijk is wel om je antibioticakuur altijd af te maken, ook al voel je je al beter. Stop je te vroeg, dan kunnen de bacteriën juist sterker terugkomen. En zie je na drie dagen nog geen verbetering? Neem dan contact op met je arts. Soms heb je een ander soort antibiotica nodig.
Kiezen voor natuurlijke antibiotica: welke zijn er?
Al eeuwenlang gebruiken mensen de kracht van de natuur om bacteriën te remmen. Deze voedingsmiddelen zijn niet zo sterk als antibiotica, maar kunnen je lichaam wel extra ondersteuning geven.
Honing
Pure, onbewerkte honing bestaat uit speciale enzymen die bacteriën kunnen remmen. Zo bijzonder zelfs, dat sommige ziekenhuizen het gebruiken bij de behandeling van wonden. Het mooie van honing? Bacteriën worden er niet resistent tegen, wat bij gewone antibiotica wel gebeurt. Kies wel voor raw honing (onverhit en onbewerkt), want hierin zijn alle goede stoffen nog intact!
Knoflook
Knoflook doet meer dan je gerecht op smaak brengen. Zodra je een teentje snijdt of perst, komt de werkzame stof allicine vrij. Die zorgt niet alleen voor die typische geur, maar heeft ook krachtige antibacteriële eigenschappen. Eet knoflook wel rauw of voeg het op het laatst toe aan warme gerechten voor het beste effect.
Kurkuma
In de traditionele Indiase en Chinese geneeskunde wordt kurkuma al eeuwenlang gebruikt om bacteriën te helpen remmen. De werkzame stof is curcumine, een familie van gember. Extra lekker én effectief: combineer kurkuma met zwarte peper of honing voor een zogenaamde Golden Honey. Voeg ook wat gezonde vetten toe zoals olijfolie. Zo kan je lichaam de goede stoffen het beste opnemen.
Gember
Gember is meer dan alleen lekker in thee. Deze specerij ondersteunt het immuunsysteem* en werkt ontstekingsremmend*. Ook ondersteunt het een normale spijsvertering*, wat fijn is als je last hebt van maag- en darmklachten. Je kunt verse gember door je thee gebruiken, maar ook fijngehakt door groenten of verwerkt in een smoothie.
Tea Tree
De olie van de Tea Tree boom is een krachtig natuurlijk middel dat al eeuwenlang wordt gebruikt in Australië. De werkzame stoffen hebben een sterke antibacteriële werking en helpen bij ontstekingen. Let op: gebruik pure Tea Tree olie alleen uitwendig en verdun het altijd eerst met een milde olie zoals kokosolie. Perfect voor het verzorgen van kleine wondjes of huidproblemen.
Echinacea
Deze paarse bloem uit Noord-Amerika zit vol waardevolle stoffen zoals polysacchariden en alkamiden die je natuurlijke weerstand ondersteunen* en antibacteriële eigenschappen hebben. Je kunt Echinacea makkelijk als thee drinken of als tinctuur gebruiken. Kies wel voor biologische kwaliteit voor de beste werking.
Oregano
Oregano is meer dan alleen een Italiaans keukenkruid voor je pasta's en pizza's. De olie van oregano bevat natuurlijke antibacteriële stoffen zoals carvacrol en thymol. Je kunt oregano makkelijk vers of gedroogd toevoegen aan je mediterrane gerechten. Extra tip: maak een kruidige thee door wat gedroogde oregano in heet water te laten trekken - lekker en gezond!
Heeft antibiotica bijwerkingen?
Antibiotica bestrijden bacteriën maar verstoren soms ook je gezonde darmbacteriën. Daardoor kun je last krijgen van diarree, een misselijk gevoel of buikpijn. Ook krijgen sommige vrouwen sneller last van vaginale schimmelinfecties. Zorg er in ieder geval voor dat je de antibioticakuur netjes afmaakt, ook al voel je je na een paar dagen beter. Anders worden de bacteriën misschien resistent, en dat willen we niet!
Antibiotica en alcohol
Het is slim om tijdens een antibioticakuur geen alcohol te drinken, want de combinatie kan je flink misselijk maken. Gebruik je de pil? Dan is het extra belangrijk om op te letten, want sommige antibiotica maken de pil minder betrouwbaar. Vraag bij twijfel altijd advies aan je arts of apotheker.
Probiotica na antibiotica: is dit slim?
Na een antibioticakuur voelt niet iedereen zich meteen topfit. Logisch, want antibiotica maakt geen onderscheid tussen goede en slechte bacteriën. Je darmen kunnen daardoor wat van slag zijn. Gelukkig kun je ze een handje helpen met probiotica supplementen. Het beste is om er tijdens je antibioticakuur al mee te starten. Neem de probiotica wel een paar uur na je antibiotica in, anders heeft het minder effect.
Ben je benieuwd naar wat probiotica precies doet? Je leest er alles over in onze blog ‘Is probiotica gezond?’
Hersteltijd na een antibioticakuur
Geef je lichaam na een antibioticakuur even de tijd om te herstellen. De eerste dagen kun je nog wat moe zijn of last hebben van je darmen. Dat is heel normaal! Een paar tips die kunnen helpen: eet vezelrijk en gezond, drink voldoende water en neem extra rust als je daar behoefte aan hebt. Na een paar weken voel je je meestal weer helemaal de oude. Blijven je klachten langer aanhouden? Dan is het slim om even bij je arts langs te gaan.
Antibiotica tekorten: wat betekent dit voor jou?
Je hoort het steeds vaker in het nieuws: "antibiotica niet leverbaar" of "tekort aan belangrijke medicijnen". Dit komt bijvoorbeeld doordat er wereldwijd maar een paar fabrikanten zijn die het medicijn maken. Als er dan ergens in de productieketen iets misgaat, kan er een tekort ontstaan.
Gelukkig zijn artsen en apothekers hier goed op voorbereid. Als jouw antibiotica niet leverbaar is, kunnen ze meestal overstappen op een vergelijkbaar medicijn dat wel beschikbaar is. Het is wel belangrijk om op tijd naar je arts of apotheek te gaan als je bijna door je medicijnen heen bent. Zo voorkom je dat je zonder komt te zitten.
Tot slot
Antibiotica is soms noodzakelijk, maar het is goed om te weten wat het met je lichaam doet. Door je kuur goed af te maken en te combineren met gezonde en antibacteriële voeding, help je je lichaam om sneller te herstellen. Wil je meer weten over natuurlijke manieren die je kunnen ondersteunen? In onze blogs over probiotica en prebiotica en je spijsvertering verbeteren lees je daar meer over.
*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring van de EFSA.